از یک باغ کوچک به یک چشم‌انداز وسیع، نورپردازی به برنامه‌ریزی دقیق و استراتژیک نیاز دارد. نور مصنوعی یک درک متفاوت و ترکیب بصری در مقایسه با نور روز فراهم می‌کند. با طراحی مد نظر، یک طرح نورپردازی می‌تواند عمق، ریتم و درام را به فضای باز بیفزاید و مردم را به لذت بردن از آن جذب کند.

اصول اولیه نورپردازی کدامند؟

برای ایجاد محیطی جذاب و راحت، با نورپردازی مناسب و پایدار، تعدادی از عوامل باید درنظر گرفته شوند. اگر چه که یک سایز و اندازه مشخص برای نورپردازی هر منظره و باغی وجود ندارد، اما برخی اصول اولیه طراحی وجود دارند که بایستی رعایت شوند:

نورپردازی نباید یک اضافه کردن ساده در پایان کار باشد. باید از ابتدا در نظر گرفته شود، زیرا بخش مهمی از فرآیند برنامه‌ریزی را تشکیل می‌دهد، که اجازه می‌دهد چارچوب منظره در حال تکامل بدست آمده و مشخص باشد.

کم هم اغلب زیاد است. هر آنچه که روشن و واضح نیست نیز به اندازه ی آنهایی که هستند، دارای اهمیت است. هدف زیبایی و لذت بردن از آن است و نه دوری بیش از حد از تاریکی و رسیدن به روشنایی محض!

تصمیم بگیرید که چه نوع فضایی موردنیاز است. نور روز سطح متعادلی از روشنایی ارائه می‌دهد، در حالی که نور شب مجموعه‌ای از واکنش‌های ناخودآگاه، از احساس صمیمیت گرفته تا ترس و وحشت را تداعی می‌کند. بنابراین سوال اول باید این باشد: چگونه فضایی را می‌خواهید احساس کنید: کاربردی یا دراماتیک، نمایشی یا صمیمی و خودمانی ؟

برای سلسله مراتب فضا برنامه ریزی کرده و تصمیم بگیرید که کدام نقاط کانونی و در چه سطوحی از نور (غالباً بزرگترین یا زیباترین نقطه یا نقاط نورانی) بایستی روشن ترین نقاط بوده و سپس روشنایی سایر نقاط فضا از آنها تبعیت کند. سطوح نوری مختلف در طیف‌های متنوع، پکیج‌های سایه روشن زیبایی را شکل خواهند داد که سبب ایجاد کنتراست و رویایی شدن فضا خواهند شد، همان چیزی که جزئی حیاتی برای یک محیط صمیمانه و جذاب است. با استفاده برنامه‌ریزی‌شده و هوشمندانه از نور می‌توانید نقاط کانونی، عمق، پیش‌زمینه، میان زمینه و پس‌زمینه ایجاد کنید. اما این کار را نادیده نگیرید؛ در نظر گرفتن مکان هایی که نورپردازی در آنجا بسیار مورد نیاز است، مانند باربیکیو و یا محوطه ی غذا خوری، مسیر پیاده‌روی یا تردد خودرو.

چشم همیشه به روشن‌ترین نقطه در یک فضا کشیده می‌شود، بنابراین تا جایی که ممکن است بر روی تاثیر و شدت نور با پنهان کردن چراغ‌های روشنایی، تمرکز کنید. به عنوان مثال، اگر میزان بالایی از نور در تراس لازم باشد، لوازم روشنایی را بر روی ساختمان نصب کنید تا وقتی از پنجره به بیرون نگاه می‌کنید، قابل‌رویت نباشند و در این صورت فقط اثر نور است که دیده خواهد شد. به همان اندازه، اگر موقعیت‌های نورپردازی، پلکان یا مسیرعبور هستند، اغلب بهتر است از منابع نور پنهان یا حفاظ دار استفاده کنید تا مردم مستقیماً به نور روشن خیره نشوند.

در جایی که مربوط به نورپردازی در فضای باز باشد باید با همکاری روشنایی داخلی کار کند. اگر فضای داخلی مانند یک ساختمان مسکونی وجود داشته باشد، بایستی در تلاش باشید که روشنایی فضای داخلی را به بیرون بکشید و نور و جلوه ی فضای بیرون را وارد کنید، این کار سبب میشود که فضای داخلی بزرگ‌تر احساس شود و از تبدیل شدن پنجره‌ها به آینه سیاه در شب جلوگیری کند. یک تراس روشن می‌تواند یک اتاق را در داخل آن گسترش دهد، در حالی که نورپردازی داخلی می‌تواند یک درخشندگی در فضای باز ایجاد کرده و باعث ایجاد یک محیط نسبتاً فراگیر شود. با این حال از انعکاس شیشه آگاه باشید، چون می‌تواند مانع دید شود.

جهت دهی و امنیت بخشی اجزای ذاتی هر طرح نورپردازی فضای باز هستند. ورودی‌ها، مسیرهای عبور، پلکان‌ها و … می‌توانند هم با سلیقه و زیبا وهم ایمن نورپردازی شوند تا کسانی که در فضای بیرونی ساختمان کار کرده یا نگهبانی می‌دهند بتوانند با احساس امنیت بیشتری به فعالیت خود بپردازند.

حفظ محیط و شرایط محیطی را در نظر بگیرید. مکان چراغ‌ها، درایورها و تجهیزات کنترل را به همراه نحوه دسترسی به آنها در نظر بگیرید (هیچ کس نمی‌خواهد مسیر را حفر کند!!). کابل کشی نیز بسیار مهم است – از داکت یا کابل‌های زره پوش شده سیم فولادی جهت اطمینان از اینکه به آسانی قطع یا دچار آسیب نمی‌شوند، استفاده کنید. از لامپ‌ها و اتصالات با کیفیت بالا که با دوام و متناسب با شرایطی از جمله دما، تغییر فصول و … هستند و نیز لامپ‌هایی که طول عمر بالاتری دارند (جهت حداقل نگه داشتن هزینه‌ها) استفاده کنید.

میعانات بخار آب همیشه یک مشکل است، بنابراین از اتصالات مجاز دارای محافظ مناسب در برابر ورودی‌های مختلف، جهت جلوگیری از ورود رطوبت استفاده کنید. در آب و هوای گرم مثل خاورمیانه، اتصالات نوری بایستی در برابر گرما نیز مقاوم باشند، چرا که دماهای بسیار زیاد می‌تواند به آسانی به آنها آسیب بزند.

جهت ایجاد اشتیاق بصری، با توناژ رنگی شاخ و برگ‌های بازی کنید. منابع نوری‌ای که رنگ و لعاب شاخ و برگ‌ها را تقویت می‌کنند، پیدا کنید – این ممکن است به معنای ترکیب دماهای رنگ باشد که خب به هر حال کار درستی است – . بعنوان مثال، برگ‌های با رنگ قرمز اگر از توناژ نوری کمی گرم بهره‌مند شوند، گرمی بیشتری از خود جلوه می دهند این در حالیست که یک منبع نوری با یک دمای رنگی خنک تر، جلوه ی شاخ و برگ درختان با غلظت رنگ آبی را افزایش می‌دهد.

کیفیت و نوع عمر گیاهان را هم مدنظر قرار دهید. برخی از شاخ و برگ‌ها وقتی که نور پس زمینه‌ای وجود داشته باشد، می‌توانند خیره کننده به نظر برسند چون درخشندگی‌ای از آن دریافت می‌کنند. برای درختانی که برگریزی دارند، بایستی به فکر نورپردازی قسمت تنه درخت و نه قسمت سایبانش باشید، بدین ترتیب می‌توانید از جلوه ی برجستگی‌های گره دار و زیبایی چوب‌های قدیمی بهره ببرید. برای کامل شدن کار، سایبان‌های سرسبز و شاداب درختان با سطوحی از نورپردازی داخلی، بسیار خوب جواب می‌دهند: با نصب اتصالات نوری در درختان، از تابش نور مهتابی به خوبی استفاده می‌شود تا مانند نور ماه، تابش نور را بر روی زمین ایجاد کند.

نسبت به محیط‌های اطراف، بایستی حساس باشید. نورپردازی بیش از حد (‌و در نهایت آلودگی) هم موجب دردسر و هم اتلاف انرژی است. ادراک روشنایی نسبی است و میزان نور بایستی متناسب و وابسته به شرایط تعیین گردد: یک محوطه ی بیرونی مربوط به فضای روستایی یا حومه شهر به روشنایی خیلی کمی نیاز دارد تا کاملاً زیبا احساس شود در حالیکه یک محوطه بیرونی مربوط به فضای شهری، نور بیشتری نیاز خواهد داشت، چرا که خود فضا از قبل کاملاً نورانی و روشن است.

روشنایی زیاد هم محبوب است، چرا که حس و حال خوبی ایجاد می‌کند، اما به هر حال بایستی بخوبی روی آن فکر شده باشد که از هدر رفت نور جلوگیری شود. زاویه تابش، قطع و خروج نور بایستی متناسب با فضا باشد تا اشیا به اندازه نیاز روشن دیده شوند. اگر اتصالات نوری بطور محافظت شده (پوشش دار) و بدرستی قرار گرفته باشند، نور، اشیاء محیط را بطور کامل و با حداقل هدررفت روشنایی، پوشش خواهد داد.

آنچه باید از آن پرهیز کرد، نورپردازی با سبک امنیتی است – این هرگز ایده خوبی نیست (جدا از هدف واقعی آن). به جای تابش یک نور ناخوشایند که همه چیز را روشن می‌کند، به نور منعکس شده از سطوح اطراف و چراغ‌های کوچکتر در سراسر فضا لایه بندی شده‌اند، اعتماد کنید.

سیستم‌های کنترل روشنایی می‌توانند مدیریت آسانی از نورپردازی در فضای باز، مانند یک ساعت نجومی ساعت یا سنسورهای فتوسل را برای تنظیمات پیچیده تر انجام دهند. اساساً، با طراحی برنامه‌ریزی‌شده صحیح، یک فضای باز می‌تواند دارای نور پویا باشد که صحنه‌های نورپردازی بیشمار مختلف و یا تنظیمات مختلف را ارایه می‌دهد، که می‌تواند شامل حالت‌های زمستان، تابستان و مودهای مهمانی باشد.

نکته آخر اینکه شکل، بافت و رنگ گلها و گیاهان کاشته شده، با گذشت زمان و / یا فصول تغییر خواهد کرد، بنابراین مهم است که هنگام برنامه ریزی و طراحی یک طرح روشنایی در فضای باز، این امر را مدّنظر قرار دهید.

منبع‌: studionlighting